İsrail’in katlettiği Filistinli sayısı otuz bini geçti. Çocuk, kadın, yaşlı, genç, binlerce insan İsrail barbarlığının kurbanı oldu. Henüz ölmeyenler ise kıtlığın pençesinde. Böylesi bir durumda insan en küçük bir umuda sarılıyor. İsrail’de savaş kabinesinin çatlamaya başlaması belki bu çılgınlığı durduracak bir sürecin doğmasına yol açabilir.
Başbakan Binyamin Netanyahu’nun aşırı sağcı/dinci hükümetinde yer alan aynı zamanda en büyük rakibi olan Benny Gantz’in dün başlayan ABD ziyareti hükümet içinde ciddi bir çatlağa yol açtı. Gazze’de ateşkes sağlanmasına yönelik görüşmeler Mısır’da devam ediyor, malum. Uluslararası arabulucular, Ramazan ayı 10 Mart’ta başlamadan önce çatışmaları durduracak, kalan rehinelerin bir kısmının serbest bırakılmasını sağlayacak bir anlaşma yapmayı beklerken bu gelişme daha da önem kazanıyor.
Gantz’in gezisi Netanyahu’nun tepkisine yol açmış ülke medyasında yer alan haberlere göre. Netanyahu’nun Gantz’e “ülkenin tek bir Başbakanı var” diye çıkıştığı söyleniyor. Gantz’ın gezisi, Netanyahu ile ABD Başkanı Joe Biden arasında Gazze’deki Filistinlilerin acılarının nasıl hafifletileceği, enklav için savaş sonrası bir vizyonun nasıl oluşturulacağı konusundaki derin anlaşmazlıkların ortasında gerçekleşiyor. Enklav, malum “bir ülkenin toprakları içinde kalan, başka bir ülkenin topraklarına sınırı olan bir toprak parçasına” deniyor.
Siyasi analistlere göre ABD’nin bölgedeki öncelikleri, Netanyahu’nun aşırı sağcı, sertlik yanlısı kabinesi tarafından giderek daha fazla engelleniyor. Gantz’ın ılımlı partisi zaman zaman Netanyahu’nun aşırı sağcı müttefiklerine karşı bir denge unsuru olarak hareket etmesiyle biliniyor. Bu nedenle ABD’de kabul görmesi önemli. Gantz’in, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile görüşmesi de bekleniyor.
Ülkede yapılan kamuoyu yoklamaları savaşın başından bu yana Netanyahu’nun popülaritesinin düştüğünü gösteriyor. Çarpıcı olan ise halkın, Hamas’ın çoğu sivil 1200 İsraillinin ölümü ile yaklaşık 250 kişiyi kaçırmasına yol açan Gazze’ye yönelik sınır ötesi saldırılardan Netanyahu’yu sorumlu tutması. Böyle bir ortamda ABD’nin de bir Filistin devleti kurulması konusunda ilerleme kaydedilmesini istemesi Netanyahu’ya hareket alanı da bırakmıyor.
Gantz’in partisinden bir üst düzey hükümet yetkilisi Netanyahu’nun savaş stratejisini, rehinelerin serbest bırakılması politikasını sorgulamıştı. Netanyahu’nun bir başka zorluğu da birçoğu dini eğitimlerini sürdürmek için muaf tutulan ultra-Ortodoks Yahudilerin askere alınmasını genişletecek yeni bir yasa tasarısı için mahkemece verilen son tarih kararı. Netanyahu savaş nedeniyle asker eksiğini gidermek için böyle bir adım atmıştı.
Hamas’ın saldırısıyla derin bir travma geçiren İsrailliler, savaşa yönelik küresel muhalefet artmış olsa da, savaş çabasını bir meşru müdafaa eylemi olarak geniş ölçüde desteklemişti ancak giderek artan sayıda kişi Netanyahu’dan duydukları rahatsızlığı dile getiriyor. İsrail medyasına göre Cumartesi günü yaklaşık 10 bin kişi erken seçim çağrısında bulunmak üzere protesto gösterisi düzenledi. Bu tür protestolar son haftalarda arttı, ancak hükümetin yargı revizyonu planına karşı geçen yıl düzenlenen gösterilerden çok daha küçük kaldı tabii.
Siyasi anlaşmazlıklar büyürse, Gantz de hükümetten ayrılırsa Hamas saldırdığında zaten hükümetten memnun olmayan halkın daha geniş çaplı protestolarına kapı açılmış da olacak.
İsrail kabinesinden Gantz gibi bir üyenin ABD’de yetkililerce yapacağı görüşmeler İsrail’de hükümetin geleceğine ilişkin yeni bir yol haritasının hazırlanmasına da yol açabilir. Zaten bir araya gelmelerine ihtimal verilmeyen ama Netanyahu’nun hakkındaki soruşturmalardan da kurtulmak için olmadık tavizler vererek koalisyona aldığı partilerle kurduğu hükümet Başbakan’ın tüm hatalarını üstlenmek istemeyebilir.
Gantz’in gidişi belki de ABD’lilere Netanyahu hükümetinin devrini tamamladığının da işareti olabilir. Bu elbette hemen Filistinli ölümlerini durduracak bir sonuç yaratmasa da en azından Netanyahu’yu yavaşlatacak yeni bir sürecin başlaması anlamına da gelebilir.
ABD, Netanyahu’dan tamamen vazgemiş sayılmaz, ancak hükümet içindeki en büyük rakibi Gantz’i ağırlaması İsrail’de Netanyahu’ya alternatif oluşturma sürecinin başladığı anlamına geliyor.
Biz bekleyip göreceğiz ama Filistinlinin beklemek gibi bir seçeneği yok. Filistinli yaşam ile ölüm arasında çünkü.
Ama ölüme daha yakın.
